HORLAMA TEDAVİSİ
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları
Horlama Nedir?
Horlama, uyku esnasında solunumun dar bir alanda gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan sestir. Daralmış solunum yolu burun, geniz, yumuşak damak, küçük dil, dil kökü veya soluk borusunun herhangi bir yerindeki patolojiler ile oluşur. Horlama kişinin sağlığını ve sosyal yaşantısını etkileyen, önemli bir problemdir. Uyku kalitesinin azalmasına bağlı başlangıçta, gün içinde yorgunluk, uyku hali, iş veriminde azalma gelişir. Tedavi edilmezse ilerleyen zamanlarda uyku apnesi ile birlikte çok daha önemli sağlık problemlerine neden olabilir. Horlama özellikle çiftlerde, kişinin partnerinin de uyku kalitesini bozduğu için sosyal problemler oluşabilir.
Uyku sırasında kişinin solunumu durmuyorsa veya uyku bölünmüyorsa bu türde horlamalar basit horlama olarak değerlendirilir. Bu tarzda horlamalar kişiye rahatsızlık vermezler. Ancak oluşan gürültü sebebi ile yakınları bu durumdan rahatsız olur. Basit horlamaya sahip olan kişiler genelde yakınlarının ısrarı ile hekime başvururlar.
Horlama şikâyeti kadınlara oranla erkeklerde yaklaşık iki kat daha fazla görülmektedir. Bunun sebebi ise vücuttaki yoğun yağlanan bölgelerin kadınlarda ve erkeklerde farklı olmasıdır. Kadınlarda kalça, basen bölgelerinde yağlanma oranı daha fazla oluşurken erkeklerde boyun ve karın çevresindedir. Özellikle karın bölgesinde kilo fazlalığı olan erkeklerde, karında oluşan fazla yağ diyaframa normalde daha fazla baskı yapar. Bu durum özellikle sırtüstü pozisyonda belirginleşir. Diyafram üzerindeki fazla baskı göğüs içi basıncını arttırarak dilin geriye kaymasında neden olur. Boyunda yağlanmaya bağlı dil kökü ve gırtlak etrafında yağlanmada artış ve hava yolunda daralmaya neden olur. Ayrıca yutak etrafındaki kaslar ve dokular da gevşediği için sırt üstü pozisyonda horlamanın şiddeti daha da artar.
Kadınlarda horlama şikâyeti genelde menopoz dönemlerinde daha sık meydana gelir. Çünkü menopozla birlikte kas yapısı erkeklerin kas yapısına benzemeye başlar ve bu durum horlama şikâyetinin oluşmasına zemin hazırlar. Belli bir seviyeden sonra ise horlama şiddeti erkeklerin horlamasına eşitlenebilir.
Horlama Nedenleri ?
Önem derecesine göre horlama sebepleri
- Kilo fazlalığı en önemli nedendir
- Alt çenenin geride olması veya küçük olması
- Yumuşak damak ve küçük dilin aşağıya sarkması ( Elonge olması)
- Büyük bademcik yetişkinlerde az olmakla beraber büyük geniz eti
- Burun orta duvar (septum) eğriliği, burun eti büyümesi, burun polipleri veya tümörleri
- Dil kökünde aşırı yağlanma (aslında obezite içinde değerlendirilebilir)
- Sürekli uyku ilacı veya alerji ilacı kullanımı
- Sırtüstü yatma alışkanlığı
- Alkol ve sigara kullanımı ( Ağız içi kasların , yumuşak dokuların gevşemesi ve burun tıkanıklığı yapma potansiyelleri nedeniyle)
Horlamada tedaviye yaklaşım nasıl olmalıdır?
Horlamanın derecesine göre farklı yöntemler mevcuttur. Horlama şikâyeti eğer basit horlama ise, uygulanabilecek bazı yöntemlerle hafifletilebileceği gibi; horlamanın tamamen kesildiği dahi gözlemlenmiştir.
Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kilo vermek
- Burun bandı veya burun içi aparey kullanmak
- Yatarken yüksek yastık kullanmak
- Alkol sigara ve uyku ilacı alımını azaltmak
- Sırtüstü pozisyonda yatmamak
Ancak horlamanın şiddetli olduğu vakalarda cerrahi veya ameliyatsız yöntemler ile tedavi edilebilir. Hastalar öncelikle ameliyatsız tedavi yöntemi ile tedavi edilmeye çalışılmalıdır. Hastanın anatomik olarak belirgin bir patolojisi yoksa alt çeneyi öne alan ağız içi horlama protezleri oldukça etkilidir. Ameliyat olmak istemeyen yada cerrahi yapılamayan hastalar veya cerrahi ile yeterli sonuç alınamayan hastalar için ağız içi horlama protezi oldukça etkili tedavi seçenekleridir.
Cerrahi yöntemler oldukça fazla olmamakla beraber patolojinin yerine göre planlanmalıdır. Amaç havanın geçtiği yerlerdeki boşlukların genişletilmesi ve yumuşak dokuların titreşimlerini ve gevşekliklerini önlemektir. Lazer, Radyofrekans veya robotik cerrahi gibi enstrümanlar kullanılabilir.
- Burun orta duvarı düzeltilmesi , burun eti küçültülmesi, poliplerin temizlenmesi
- Büyümüş bademcik ve geniz etinin alınması
- Yumuşak damağı ve küçük dili kısaltan ve gerginliğini arttıran ameliyatlar
- Dil kökünü küçülten veya dili öne çekip asan ameliyatlar
Unutulmaması gereken, horlama kişiyi ve etrafını etkileyen, yaşam kalitesini azaltan tedavi edilmezse, uyku apne hastalığı gibi çok daha önemli hastalıklara ilerleyebilen bir hastalıktır.