HORLAMA PROTEZİ
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları
Horlama protezi nedir kimlere verilir ?
Horlama protezi, horlama ve uyku apnesi olan hastalara verilir. Kısaca horlama ve uyku apnesini özetlersek;
Horlama, uyku esnasında solunumun dar bir alanda gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan sestir. Daralmış solunum yolu burun, geniz, yumuşak damak küçük dil , dil kökü veya soluk borusunun herhangi bir yerindeki patolojiler ile oluşur. Horlama kişi sağlığını ve sosyal yaşantısını etkileyen, önemli bir problemdir. Uyku kalitesinin azalmasına bağlı başlangıçta, gün içinde yorgunluk, uyku hali, iş veriminde azalma gelişir tedavi edilmezse ilerleyen zamanlarda uyku apnesi ile birlikte çok daha önemli sağlık problemlerine neden olabilir. Uyku kalitesi bozulduğu için sosyal problemlere sebebiyet verebilir.
Uyku sırasında kişinin solunumu durmuyorsa veya uyku bölünmüyorsa bu türde horlamalar basit horlama olarak değerlendirilir. Bu tarzda horlamalar kişiye rahatsızlık vermezler. Ancak oluşan gürültü sebebi ile yakınları bu durumdan rahatsız olur. Basit horlamaya sahip olan kişiler genelde yakınlarının ısrarı ile hekime başvurular.
Uyku apnesi; Uyku sırasında solunumun en az 10 saniye durmasına ve ardından şiddetli horlama şeklinde tekrar solunumun aktifleşmesine uyku apnesi denir. Bazı vakalarda bu süre daha da uzayabilmektedir. Solunumun durmasını takiben saniyeler sonra beyin vücudu uyarır. Sonrasında ise kişi pozisyonunu değiştirip şiddetli bir horlamayla nefes alıp vermeye devam eder. Uyku apnesi toplumun %2-4 ünde görülmektedir. Erkeklerde kadınlara nazaran daha sık rastlanır. Erkeklerde 1/4 olan uyku apnesinin görülme sıklığı kadınlarda 1/10’dur.
Horlama nedenleri ve uyku apnesi nedenleri
Önem derecesine göre horlama sebepleri
- Kilo fazlalığı en önemli nedendir
- Alt çenenin geride olması veya küçük olması
- Yumuşak damak ve küçük dilin aşağıya sarkması (Elonge olması)
- Büyük bademcik yetişkinlerde az olmakla bereber büyük geniz eti
- Burun orta duvar (septum) eğriliği , burun eti büyümesi, burun polipleri veya tümörleri
- Dil kökünde aşırı yağlanma (aslında obezite içinde değerlendirilebilir)
- Sürekli uyku ilacı veya alerji ilacı kullanımı
- Sırtüstü yatma alışkanlığı
- Alkol ve sigara kullanımı (Ağız içi kasların, yumuşak dokuların gevşemesi ve burun tıkanıklığı yapma potansiyelleri nedeniyle)
Horlama ve Uyku Apnesi tedavisi
Horlama hastalığında önlem alınmaz ve tedavi edilmezse Uyku Apne hastalığına ilerleyebilir. Horlama tedavisi ve Uyku Apne hastalığı için başlangıçta benzer önlemler alınır. Hasta için en kolay yöntem ile tedavi planlanmalıdır. Fakat çoğu zaman alınan önlemler yeterli sonuç vermez ve böyle hastalarda cerrahi ve cerrahi dışı tedaviler yapılmaktadır. İşte tam burada ağız içi horlama protezleri devreye girer.
Kimlere Ağız içi horlama protezi verilir
- Ameliyatın fayda vermeyeceği hastalar
- Ameliyat olmak istemeyen hastalar
- Ameliyat yapılamayacak sağlık problemi olan hastalar
- CPAP veya BPAP kullanamayan hastalar
- CPAP veya BPAP kullanan hastalarda basıncı düşürmek amacıyla
- Ameliyat olmuş ve tam sonuç alınamamış hastalar
Horlama protezleri nasıl horlama ve uyku apnesini tedavi eder ?
Ağız içi horlama protezleri özellikle alt çeneyi öne alarak sıkışmış dil kökü ve soluk borusu girişini rahatlatarak etki gösterir. Özellikle alt çenesi geride (genioglatti) veya küçük (mikroganatti) olanlarda çok etkilidir.
Ağız içi horlama protezlerinin uygulanması nasıldır?
Horlama protezi uygulamasına karar verilirken
- Kulak burun boğaz muayenesi yapılmalıdır
- Radyolojik görüntüleme BT, MR
- Gerekirse polisomnografi (uyku testi)
Yapıldıktan sonra planlama yapılmalıdır.
Horlama protezleri kişiye özel uygulanan hastanın alt ve üst çenesine ayrı ayrı ölçü alınarak yapılır. Genel prensibi alt çenenin öne alınmasıdır.
- Kişiye özel olmalıdır ( Herkesin çene ve diş yapısı parmak izi gibi farklıdır )
- Rahat takılıp çıkarılmalıdır
- Yumuşak materyal olmalıdır
- Çene eklemini çok zorlamaması önemlidir( çene eklem ağrısı ilk 2/3 içinde geçer)
- Ağzın öne ve yanlara hareketini engellememelidir
Ağız içi horlama protezleri, özellikle son yıllarda kullanılan oldukça etkili, hastaları ameliyattan veya CPAP maske kullanımından kurtarabilen etkili bir tedavi yöntemidir.